Rusya’nın 24 Şubat 2022’de Ukrayna’yı işgale başlamasının ardından savaş bölgesindeki binlerce çocuk için acil tahliye planları devreye sokulmuştu. Bu kapsamda Ukraynalı iş insanı ve Shostak Vakfı’nın kurucusu Ruslan Shostak’ın yürüttüğü “Savaşsız Çocukluk Projesi” çerçevesinde 510 yetim çocuk, geçici koruma amacıyla Türkiye’ye getirildi. Ancak Antalya’da yaşananlar, insanlık dramını derinleştiren bir skandala dönüştü.
253 Çocuğun Kaldığı Otelde İstismar Ortaya Çıktı
2024 yılının Mart ayında, Ukrayna Parlamentosu İnsan Hakları Komiserliği, Türkiye Kamu Denetçiliği, UNICEF temsilcileri ve Dnipropetrovsk bölgesi yetkililerinden oluşan bir heyet Antalya Beldibi’ndeki otelde inceleme yaptı. Denetimde 253 çocuk ve 85 refakatçi bulunuyordu. Heyetin hazırladığı rapor, korkunç bir tabloyu gün yüzüne çıkardı.
OCCRP’nin ulaştığı, Ukraynalı 11 yetkilinin imza attığı rapora göre çocuklar:
- İhmal edildi,
- Psikolojik ve fiziksel şiddete maruz kaldı,
- Otel çalışanları tarafından cinsel istismara uğradı.
En çarpıcı bulgu ise iki kız çocuğunun — 15 yaşındaki N. ve 16 yaşındaki I.— otelde çalışan iki farklı aşçı tarafından hamile bırakılmasıydı.
“Kimse beni görmeden odasına giderdim”
Otel aşçılarından 21 yaşındaki S., Ukraynalı araştırmacı gazetecilere yaptığı açıklamada yasaklara rağmen çocukların odalarına gittiğini itiraf etti:
“I.’ya ‘Odanıza gelmek istiyorum, yasak falan dinlemem’ diyordum. Bir hoca vardı, o da bize yardım ediyordu.”
Rapora göre bazı Ukraynalı refakatçiler, çocuklarla otel personeli arasındaki buluşmaları engellemek bir yana, kolaylaştırdı.
Hamile Kalan Çocuklar Ukrayna’ya Gönderildi, Birisi İntihara Kalkıştı
Hamileliklerin ortaya çıkmasının ardından iki kız çocuğu apar topar Ukrayna’ya gönderildi.
Her iki çocuk da sosyal hizmet desteği olmadan doğum yaptı.
16 yaşındaki I., bebeğini dünyaya getirdikten üç ay sonra yaşadığı travma nedeniyle intihara teşebbüs etti:
“Yaşamak istemiyordum, hiçbir çıkış yolu göremiyordum.”
Soruşturmalar Kapandı: Ne Türkiye’de Ne Ukrayna’da Ceza Çıktı
Ukrayna makamlarının Mayıs 2024’te başlattığı soruşturma, Haziran 2025’te “delil yetersizliği” gerekçesiyle kapatıldı. Türkiye’de Antalya Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü’nün yaptığı suç duyurusu da takipsizlikle sonuçlandı.
Kurum avukatlarının itirazları reddedildi.
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, gazetecilerin sorularını yanıtsız bıraktı.
Çocuklara Angarya, Şiddet ve Kötü Muamele
Rapordaki diğer bulgular da çarpıcı:
- Kız çocukları otel odalarını temizlemeye zorlandı.
- Büyük çocuklara küçüklerin bakım yükü verildi.
- Kaybolan bir çocuk için sahilde helikopterli arama yapıldı.
- Hastalık durumlarında profesyonel tıbbi yardım sağlanmadı.
- Yeterli içme suyu, hijyen ve yangın güvenliği yoktu.
- Engelli ve özel beslenme ihtiyacı olan çocuklara uygun yemek verilmedi.
Bağış Toplamak İçin Çocuklar Gösteriye Çıkarıldı
Shostak Vakfı’nın, çocukları bağış toplama kampanyalarında kullanmak için şiir, şarkı ve dans etkinliklerine zorladığı da rapora girdi.
Etkinliklere katılan çocuklara ayrıcalık tanındı; reddedenler cezalandırıldı.
Diplomatik Boyut: Türkiye’nin Yükümlülüğü Tartışma Konusu
Çocuklar, Emine Erdoğan ve Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski’nin eşi Olena Zelenska’nın 2022’de yaptığı görüşmenin ardından Türkiye’ye getirilmişti. Aile Bakanlığı’nın açıklamasına göre çocukların konaklaması ve sosyal hizmetlere erişimi Türkiye’nin sorumluluğundaydı.
Hukukçu Dr. Selmin Cansu Demir’e göre ortaya çıkan tablo, Türkiye’nin çocuk hakları konusundaki yükümlülüklerini yerine getirmediğini gösteriyor:
“Türkiye topraklarında bulunan her çocuk için koruma ve etkili soruşturma yükümlülüğü aynıdır. Bu olayda ihlallerin önlenmesi, bildirilmesi ve cezalandırılması konusunda ciddi eksiklikler var.”
Proje Kapatıldı, Kimse Hesap Vermedi
Skandalın ardından “Savaşsız Çocukluk Projesi” Aralık 2024’te sonlandırıldı. Çocuklar Ukrayna’ya geri gönderildi. Vakfın kurucusu Ruslan Shostak ise Ukrayna’da devlet nişanı ile ödüllendirildi.
Ne Türkiye ne Ukrayna tarafında kimse cezalandırılmadı.
