ABD Başkanı Donald Trump, bu kez sinema endüstrisini hedef aldı. Trump, ABD dışında çekilen tüm filmlere yüzde 100 gümrük vergisi getirileceğini açıkladı. Kararın gerekçesi olarak “Hollywood’un yabancı ülkelere kaptırılması”nı gösteren Trump, bunun Amerikan film sektörünü koruyacak “tarihi bir adım” olacağını savundu.
Trump, Truth Social üzerinden yaptığı paylaşımda, “Film yapımcılığı ABD’den adeta bir bebeğin elinden şeker alınır gibi çalındı. Özellikle California, beceriksiz yönetimi yüzünden ağır darbe aldı” ifadelerini kullandı. Ancak verginin ne zaman yürürlüğe gireceğine dair henüz net bir tarih verilmedi.
Sürecin İlk İşaretleri Mayıs’ta Verilmişti
Trump, aslında bu planı ilk kez mayıs ayında gündeme getirmişti. O dönemde Ticaret Bakanlığı ile ABD Ticaret Temsilciliği’ne gerekli hazırlıkların başlatılması için yetki vermişti. Hollywood’un “hızla ölüm sürecine girdiğini” öne süren Trump, sektör temsilcileriyle görüşerek yeni teşvikler ve korumalar üzerinde çalışacağını duyurmuştu.
Belirsizlikler ve Çelişkiler
Verginin nasıl uygulanacağı hâlâ net değil. Sinema salonlarındaki filmler mi, yoksa Netflix ve Disney+ gibi dijital platformlardaki içerikler mi vergilendirilecek? ABD merkezli bir stüdyo tarafından finanse edilip Kanada, İngiltere veya Avustralya’da çekilen yapımlar hangi kategoriye girecek? Bu sorular şimdilik yanıtsız.
Yatırım analisti Dan Coatsworth, durumu şöyle yorumladı:
“Tarifeler genellikle mallara uygulanır. Filmler gibi fikrî ürünlere bu sistemin nasıl işleyeceği belirsiz. Ayrıca yıllardır yapımcılar, diğer ülkelerin sunduğu vergi teşviklerinden faydalanıyor. Bu adım, hem sinema zincirlerinin maliyetini artıracak hem de dijital platformlarda fiyatları yükseltecek.”
Komşulardan Tepki: “ABD Kendi Ayağına Sıkıyor”
Kanada Ticaret Odası da karara sert çıktı. ABD stüdyolarının Kanada’daki tesislerden, ekiplerden ve devlet teşviklerinden sıkça yararlandığını hatırlatan yetkililer, “Bu vergi aslında Amerikan şirketlerini cezalandıracak, iki ülke arasındaki ekonomik işbirliğini zayıflatacak ve binlerce işin risk altına girmesine yol açacak” açıklamasını yaptı.
Trump’ın Ticaret Hamleleri
Trump’ın sinema sektörü için açıkladığı vergi kararı, son dönemdeki ticaret politikalarının bir parçası. Başkan geçen hafta ithal ilaçlara yüzde 100, mutfak ve banyo dolaplarına yüzde 50, yumuşak ağaç kerestesi ve mobilyaya ise yüzde 10-25 arasında değişen ek vergiler getirdiğini duyurmuştu. Bu kararların 14 Ekim’de yürürlüğe girmesi bekleniyor.
Hollywood Zor Bir Dönemden Geçiyor
ABD film sektörü hâlâ küresel ölçekte en büyük yapım merkezi olsa da, son yıllarda ciddi bir gerileme yaşanıyor. Motion Picture Association verilerine göre 2022’de 2,3 milyon kişiye istihdam sağlayan sektör, 279 milyar dolarlık satış gerçekleştirdi. Ancak pandemi ve 2023’teki senarist-oyuncu grevleri, seyircilerin alışkanlıklarını değiştirerek sinema salonlarından dijital platformlara kaymalarına yol açtı.
ProdPro araştırma şirketi, 2024’te ABD’de film yapım harcamalarının 14,5 milyar dolara gerilediğini, bunun da 2022’ye kıyasla yüzde 26 düşüş anlamına geldiğini açıkladı. Aynı dönemde Kanada, İngiltere, Avustralya ve Yeni Zelanda’da yapım yatırımlarının arttığı görüldü.
Seyirciye Ekstra Fatura mı Çıkacak?
Trump’ın açıklamalarının ardından Netflix ve Disney gibi devlerin hisselerinde kısa süreli dalgalanmalar yaşansa da yatırımcılar şimdilik bu adımı “ciddi ama belirsiz bir tehdit” olarak görüyor. Ancak uzmanlara göre vergi gerçeğe dönüşürse, üretim maliyetleri yükselecek ve bu da bilet fiyatları ile abonelik ücretlerine yansıyacak.
