Türkiye, dönerin “Geleneksel Uzmanlık Garantili Ürün” (TSG) olarak AB’de tescil edilmesi için başvuru yaptı. Amaç, Türk usulü dönerin tarihsel kökenlerini ve özgün üretim yöntemlerini korumaktı. Böylece dönerin standardı belirlenerek hem marka değeri hem de gastronomi turizmi açısından avantaj sağlanması hedeflendi.
Döneri Kaybettik!
Türkiye’nin açtığı tescil davasını Almanya kazandı.
Avrupa Birliği, Döneri Türkiye’ye Değil Almanya’ya tescilleyecek.
Almanya’dan Sert İtiraz
Başvurunun ilan edilmesinden sonra Almanya itiraz dilekçesi verdi. Alman tarafına göre döner, özellikle Türk göçmenler sayesinde Almanya’da farklı biçimlerde gelişmiş bir yiyecek haline geldi. Kullanılan et türleri, bıçak teknikleri ve üretim şekilleri Türkiye’dekiyle aynı değil. Almanya, tek taraflı tescilin milyonlarca euroluk döner sektörünü daraltacağını savunuyor.
“Söner” Hamlesi ve Marka Krizi
Almanya’da bazı siyasi çevrelerin “Söner” adıyla yeni bir marka girişiminde bulunduğu iddia ediliyor. Bu girişim, Türkiye’nin döner üzerindeki hak iddiasını gölgeleme çabası olarak yorumlanıyor. Ancak unutulmamalı: marka tescili ile AB’nin TSG koruması farklı şeyler. Yine de bu hamle, kamuoyunda “Döneri kaybettik” algısını güçlendirdi.
Türkiye’nin Argümanları Güçlü
Türkiye, dönerin kökenlerini Osmanlı mutfağına dayandırıyor. 19. yüzyıl İstanbul’unda dikey pişirme yöntemiyle ortaya çıktığı, hatta daha eski kaynaklarda izine rastlandığı belirtiliyor. Türkiye’ye göre döner, tarihsel ve kültürel olarak Türk mutfağının ayrılmaz bir parçası. AB’den alınacak tescil, sadece kültürel kimlik değil aynı zamanda ekonomik bir kazanım anlamına geliyor.
Süreç Henüz Bitmedi
Şu anda kesinleşmiş bir karar yok. Türkiye’nin başvurusu değerlendiriliyor, Almanya’nın itirazları inceleniyor. AB, önümüzdeki dönemde ya Türkiye’nin başvurusunu kabul edecek, ya kısmi değişikliklerle onaylayacak ya da reddedecek. “Döneri kaybettik” ifadesi şimdilik abartılı görünüyor; süreç hâlâ müzakere aşamasında.
Kültürden Ekonomiye Uzanan Bir Kavga
Döner, sadece bir yemek değil; göç hikâyesinin, kültürel kimliğin ve milyarlarca euroluk bir endüstrinin sembolü. Türkiye bu mirası sahiplenmek isterken, Almanya da kendi sosyo-kültürel katkısını öne sürüyor. Sonuç ne olursa olsun, bu mücadele “kimin döneri” sorusunun çok ötesinde, yemek üzerinden yürüyen bir kültür savaşı haline gelmiş durumda.
