Bilim insanları uzun yıllar boyunca hayvanların dili olup olmadığı konusunda temkinli davrandı. Ancak yapay zekâ teknolojisi, insanla hayvan arasındaki iletişimin çözülmesine hiç olmadığı kadar yaklaştırdı. Ses, hareket ve davranış kayıtlarını analiz eden algoritmalar sayesinde hayvanların iletişim sistemleri tek tek açığa çıkıyor.
Yunusların gizli dili
Tel Aviv Üniversitesi ve Jeremy Coller Vakfı’nın düzenlediği Coller Dolittle Challenge kapsamında 10 milyon dolarlık ödül kazanan ekip, Florida’daki şişe burunlu yunuslar üzerinde yaptığı araştırmayla öne çıktı. Woods Hole Oşinografi Enstitüsü’nden Laela Sayigh liderliğindeki grup, 170 yunusun çıkardığı 22 farklı ıslık tipini yapay zekâ ile çözdü. Yunuslar kimliklerini tanıtmak, yavrularıyla iletişim kurmak ve hatta sürpriz olaylara tepki vermek için bu sesleri kullanıyor.
Mürekkep balıklarının sessiz dili
Washington Üniversitesi ve İtalyan Teknoloji Enstitüsü’nden bilim insanları, mürekkep balıklarının “yukarı”, “yan”, “yuvarlanma” ve “taç” olmak üzere dört farklı işaretle iletişim kurduğunu keşfetti. Yalnız yaşayan bu türün işaret dili geliştirmiş olması, bilim dünyasında heyecan uyandırdı.
Kuşlar, primatlar ve filler
Araştırmalar bülbüllerin şarkılarında insan konuşmasına benzer esneklikler bulunduğunu, ipek maymunlarının birbirine özel çağrılar yaptığını ve filler ile yunusların birbirlerine isim verdiğini ortaya koydu. Ayrıca balinaların “tıklamaları” üzerinden adeta bir fonetik alfabe geliştirdiği belirlendi.
Orangutanlar ve papağanlar
Orangutan annelerinin tehlikeyi gecikmeli bildirmesi, geçmişten söz edebilme kapasitesine işaret ediyor. Papağanlar ise ses haritalarıyla insan konuşmasına en çok yaklaşan türlerden biri olarak görülüyor.
Sonuç: İlk kim olacak?
Uzmanlara göre, dilin çözülmesinde ilk sırada yunuslar, balinalar ve bazı kuş türleri yer alıyor. Başarıya ulaşıldığında, hayvanların dünyasını bambaşka bir gözle görebileceğiz. Belki yankılarla haberleşmeyi deneyimleyecek, belki de arıların ultraviyole görüşü sayesinde doğayı tamamen yeni bir şekilde algılayacağız.
Tel Aviv Üniversitesi’nden Yossi Yovel’in dediği gibi:
“Hayvanların iletişimini çözmek, onları daha çok takdir etmemizi sağlayacak. Çünkü o zaman şunu diyeceğiz: Vay canına, onlar da bizim gibiler.”
