Türkiye, Rusya’nın Baltık hava sahasında artan provokasyonları sonrası ittifak sınırlarını güçlendirmek amacıyla Litvanya’ya gelişmiş bir AWACS (havadan erken uyarı ve kontrol) uçağı konuşlandırdı. NATO kaynaklarına göre uçak, pazartesi günü bölgeye intikal etti ve görevini perşembe gününe kadar sürdürecek.
AWACS Neden Önemli?
Türk yetkililer, uçağın “alçak irtifada uçan insansız hava araçlarını ve yer radarlarının tespit edemediği hedefleri belirleme kapasitesine” sahip olduğunu belirtti. AWACS sistemleri, NATO’da hava savunması ve erken uyarı kapasitesinin kritik parçalarından biri olarak kabul ediliyor. Türkiye’nin bu görevlendirmesi, ittifak içinde dayanışma mesajı olarak değerlendiriliyor.
NATO İçinde Görüş Ayrılıkları
Bloomberg’in aktardığına göre bu adım, ittifak içinde Rusya’ya karşı nasıl bir yanıt verileceği konusunda süregelen fikir ayrılıklarını yeniden gündeme taşıdı.
- Almanya: Rus uçaklarının düşürülmesinin tehlikeli sonuçlar doğurabileceğini savunuyor.
- ABD Başkanı Donald Trump: Polonya ve Baltık ülkelerinin desteklediği sert yanıt seçeneklerine açık.
- Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron: NATO’nun Rusya karşısında sertleşmesi gerektiğini ifade etti ancak uçak düşürme seçeneğine karşı çıktı.
Rusya’nın Son Provokasyonları
Estonya, geçen hafta üç Rus savaş uçağının 12 dakika boyunca kendi hava sahasında kalması üzerine NATO ve BM Güvenlik Konseyi’ni acil toplantıya çağırdı. Bu olay, Polonya ve Romanya hava sahasında yaşanan insansız hava aracı ihlallerinin hemen ardından geldi. Temmuz ayında Belarus üzerinden gelen Rus dronlarının Litvanya hava sahasına girmesi de benzer gerilimleri tetiklemişti.
NATO’nun Stratejik Yanıtları
Rusya’nın ihlallerine karşılık olarak NATO ülkeleri bazı önlemleri artırdı:
- İtalya, Estonya’daki hava savunma sisteminin konuşlanma süresini uzattı.
- İsveç ve Polonya, Baltık Denizi’nde stratejik öneme sahip Gotland Adası’nı korumak amacıyla “Gotland Sentry” adlı ortak tatbikat başlattı.
Moskova’dan Mesaj
Uzmanlar, Rusya’nın helikopter, nakliye uçağı veya savaş jetleriyle gerçekleştirdiği bu hava sahası ihlallerini NATO sınırlarına yönelik bilinçli bir meydan okuma olarak değerlendiriyor. Özellikle Litvanya, Letonya ve Estonya gibi eski Sovyet coğrafyasındaki ülkeler söz konusu olduğunda Moskova, bu devletlerin “tam bağımsızlık” iddialarına karşı çıkıyor. Rusya’nın 2022’de başlattığı Ukrayna işgali sonrası bu tür provokasyonların daha sık hale geldiği belirtiliyor.
