ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray’da Finlandiya Cumhurbaşkanı Alexander Stubb ile yaptığı görüşmede dikkatleri yeniden NATO içindeki savunma harcamalarına çevirdi. Ana gündem, Finlandiya’nın ABD’den 11 adet buz kırıcı gemi alımı olmasına rağmen, Trump’ın İspanya’yı hedef alan sözleri görüşmeye damgasını vurdu.
Trump, “Ben müttefiklerden artık yüzde 2 değil, yüzde 5 savunma harcaması bekliyorum. Çoğu ülke buna hazır ama bir ülke geri kalıyor: İspanya. Ekonomileri iyi durumda, hiçbir mazeretleri yok,” dedi. Ardından sözlerini daha da sertleştirerek, “Belki de NATO’dan atılmalılar,” ifadelerini kullandı.
Kriz NATO Zirvesi Öncesinde Başladı
Trump ile İspanya Başbakanı Pedro Sánchez arasındaki gerilim, geçtiğimiz Haziran ayında Lahey’de düzenlenen NATO Zirvesi öncesinde patlak vermişti. Madrid yönetimi, Trump’ın savunma bütçesini GSYH’nin yüzde 5’ine çıkarma çağrısını reddetmiş; bunun ülkenin ekonomik öncelikleriyle bağdaşmadığını açıklamıştı.
Trump’ın bu oranı “ittifakın geleceği için test” olarak nitelendirmesi, Avrupa başkentlerinde rahatsızlık yaratmıştı. Zira NATO’nun mevcut harcama hedefi yüzde 2 seviyesinde tutuluyor ve müttefiklerin büyük kısmı bu standardı yeni yeni yakalayabiliyor.
Trump: “ABD Avrupa’nın Askeri Sigortası Olamaz”
Trump, uzun süredir ABD’nin Avrupa’nın güvenlik yükünü tek başına üstlenmesini eleştiriyor. Daha önce de “Amerikalı vergi mükellefleri, Avrupa ülkelerinin savunma sigortasını finanse etmeyecek” diyerek NATO içinde daha asimetrik bir yük paylaşımı talep etmişti.
Washington’daki diplomatik kaynaklar, Trump’ın bu açıklamasını “müzakere taktiği” olarak yorumlasa da, İspanya’yı açıkça hedef alan sözleri ittifak içi gerilimi yeniden alevlendirdi.
Finlandiya ile 6,1 Milyar Dolarlık Savunma Anlaşması
Görüşmenin resmi gündeminde ise Finlandiya’nın ABD’den 11 buz kırıcı gemi satın almasını içeren 6,1 milyar dolarlık anlaşma vardı. Anlaşma, 2022’de Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrasında güvenliğini güçlendirmeye çalışan Finlandiya için stratejik önem taşıyor.
Rusya ile Avrupa Birliği arasındaki en uzun kara sınırına sahip ülke olan Finlandiya, söz konusu gemilerle Arktik bölgesindeki varlığını artırmayı hedefliyor. Washington’un ilk teslimatı 2028 yılına kadar gerçekleştirmesi planlanıyor.
Trump’tan Nobel Göndermesi
Toplantının sonunda Trump ve Stubb, ABD Başkanının Nobel Barış Ödülü adaylığı üzerine esprili bir sohbet gerçekleştirdi. Trump, “Yedi anlaşma yaptım, sekizincisi geliyor. On yıllardır süren savaşları bitirdim ama Nobel için değil, hayat kurtarmak için yaptım,” dedi.
Stubb ise diplomatik bir yanıt vererek, “Bunu Nobel Komitesi değerlendirir. Ancak iki mesele çözülmeli: Orta Doğu ve Rusya-Ukrayna. Bunlar çözüldüğünde engel kalmaz,” ifadelerini kullandı.
NATO’da İttifak Testi: Washington’un Sert Mesajı
Trump’ın açıklamaları, NATO’nun dayanışma ruhu açısından yeni bir sınav olarak görülüyor. Uzmanlara göre, ABD’nin taleplerinin Avrupa ülkelerinde artan bir stratejik özerklik arayışını tetiklemesi mümkün.
Trump’ın “İspanya NATO’dan atılabilir” çıkışı, hem Washington’un askeri maliyet paylaşımında kararlılığını hem de Trump döneminde NATO’nun yeniden şekillenebileceği sinyalini verdi.
