Rusya’ya ait bir insansız hava aracının (İHA) Romanya hava sahasına girmesi, Moskova’nın Şubat 2022’de Ukrayna’yı işgale başlamasından bu yana gerçekleşen 10. ihlal olarak kayıtlara geçti. Balkan Inside’ın aktardığına göre Geran tipi drone, Polonya hava sahasında yaşanan benzer bir olayın hemen ardından yaklaşık 50 dakika boyunca Romanya semalarında kaldı. Dört savaş uçağının takibine rağmen insansız araç, Ukrayna’ya geçerek radarlardan kayboldu.
“Tesadüf Değil, Sistematik Test”
Bükreş merkezli New Strategy Centre düşünce kuruluşunun CEO’su George Scutaru, bu ihlallerin rastlantı olmadığını belirterek, “Rusya sistematik test operasyonları yürütüyor” dedi. Emekli Korgeneral Virgil Bălăceanu da Moskova’nın, Romanya’nın istihbarat kapasitesini, erken uyarı sistemlerini, radar kapsamasını ve hava savunma birliklerinin hazırlık düzeyini ölçüyor olabileceğini söyledi.
Uzmanlara göre Moskova’nın amacı, NATO’nun doğu kanadında belirsizlik yaratmak, güveni zedelemek ve dayanışma kapasitesini sınamak.
Romanya’da Hukuki Boşluklar
Romanya, bu yılın Mayıs ayında barış zamanında hava sahasına izinsiz giren dronların vurulmasına yasal yetki tanıdı. Ancak ülkenin en üst güvenlik organı olan Yüksek Ulusal Savunma Konseyi (CSAT) uygulama kurallarını hâlâ onaylamadığı için saldırı hâlinde düşman pilotlu uçaklarının imhası yasal çerçevede mümkün değil.
Askeri uzman Claudiu Degeratu’ya göre Romanya’nın, hava sahası ihlallerine karşı daha net karar mekanizmaları oluşturması gerekiyor: “Komuta zincirlerinin sadeleştirilmesi, angajman kurallarının açıklığa kavuşturulması ve pilotlara tereddütsüz talimatlar verilmesi şart.”
“Tehlike Sadece Havadan Değil, Denizde de”
Scutaru, tehdidin yalnızca havadan değil denizden de gelebileceğini vurguladı. 28 Ağustos’ta yaşanan bir saldırıya dikkat çekerek, yüksek hızlı bir insansız suüstü aracının (USV) Romanya sınırına yakın bölgede bir Ukrayna keşif gemisine çarptığını ve saldırıda iki denizcinin öldüğünü, birkaç kişinin yaralandığını hatırlattı.
Moskova’nın bu saldırının görüntülerini yayımlaması, Rusya’nın deniz dronlarını iç su yollarında da kullanabileceğini ve yeni taktikler geliştirdiğini ortaya koyuyor.
Münhasır Ekonomik Bölgeler NATO Şemsiyesi Dışında
NATO’nun ünlü 5. Maddesi, bir üyeye yapılan silahlı saldırının tüm ittifaka yapılmış sayılacağını garanti ediyor. Ancak bu madde yalnızca ulusal topraklar için geçerli. Romanya ve Bulgaristan’ın münhasır ekonomik bölgeleri ise bu koruma kapsamının dışında kalıyor.
Romanya açısından kritik olan Neptun Deep doğalgaz projesi, 2027’de devreye girdiğinde Karadeniz’in en büyük enerji girişimi olacak. Ancak bu yatırımlar, dron operasyonları veya hibrit saldırılar karşısında kırılgan durumda.
AB’nin Deniz Güvenliği Planı
Avrupa Birliği, Karadeniz’de bir deniz güvenliği merkezi kurmayı planlıyor. AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas’ın mayısta açıkladığı girişim; erken uyarı sistemlerini güçlendirmek, istihbarat paylaşımını artırmak, mayın temizliği ve denizaltı altyapısının korunmasını desteklemek üzere tasarlanıyor.
Uzmanlara göre bu merkez, olası bir ateşkes sonrası Ukrayna’da izleme aracı olarak da kullanılabilecek.
Moskova’nın Stratejisi: İstikrarsızlık Yaratmak
Scutaru, Rusya’nın Karadeniz’de istikrarsızlık üretmeye devam edeceğini belirtiyor:
“Rusya bu bölgede belirsizlik yaratmak istiyor. Bu nedenle Romanya ve müttefiklerinin her türlü istikrarsızlaştırıcı hamleye karşı hazırlıklı olması kritik önem taşıyor.”
