Avrupa ile Rusya arasındaki gerilim yeni bir eşiğe taşınıyor. İngiltere, Fransa ve Almanya’nın Moskova’daki temsilcileri, geçtiğimiz hafta üç Rus MiG-31 savaş uçağının Estonya hava sahasına girdiği iddiası üzerine Kremlin’e kapalı kapılar ardında sert bir uyarı gönderdi. Avrupalı yetkililer, bu ihlalin tesadüf değil, doğrudan Rus komutanların talimatıyla “kasıtlı” şekilde gerçekleştirildiğini düşünüyor.
Moskova ise suçlamaları reddederek Estonya sınırının ihlal edilmediğini savundu. Rus tarafı ayrıca Polonya üzerinde görülen insansız hava araçlarının da “hata sonucu” yön değiştirdiğini öne sürdü. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Rus askeri uçuşlarının “uluslararası kurallar çerçevesinde” yürütüldüğünü iddia etti.
NATO’nun Doğu Kanadı Sarsılıyor
Bloomberg’in haberine göre, NATO’nun doğu kanadı bu ay çok sayıda hava sahası ihlaliyle karşı karşıya kaldı. Estonya semalarında görülen MiG-31’lerin yanı sıra Romanya, Polonya ve hatta Danimarka üzerinde Rus yapımı insansız hava araçları tespit edildi.
Bu ihlaller, Ukrayna savaşını tırmandıran Vladimir Putin’in aynı zamanda Batı ittifakının dayanıklılığını da test ettiğinin işareti olarak görülüyor. NATO açısından mesele sadece sınır güvenliği değil; aynı zamanda caydırıcılığını kanıtlama sınavı.
Görüşmenin Perde Arkası: Moskova’ya Mesaj
Moskova’daki toplantıya katılan Avrupalı diplomatlar, Rusya’nın hava ihlallerini Ukrayna’nın Kırım’daki operasyonlarına “misilleme” olarak açıkladığını aktardı. Bir Rus diplomat, “Bu saldırılar NATO’nun desteği olmadan yapılamaz” diyerek Moskova’nın aslında doğrudan Avrupa’yı hedef alan bir mesaj verdiğini belirtti.
Avrupalı yetkililer, Rus tarafının toplantı boyunca kapsamlı notlar aldığını ve görüşmelerin üst kademelere rapor edileceğini düşündüklerini ifade etti. Bu durum, Kremlin’in NATO’nun vereceği tepkiyi en ince ayrıntısına kadar takip ettiğini gösteriyor.
Danimarka’da Şüpheli Drone Saldırısı
25 Eylül’de Danimarka’nın Aalborg Havalimanı’na yapılan drone saldırısı hava trafiğinde ciddi aksaklıklara yol açtı. Kopenhag yönetimi, olayda Rusya’nın rolü olabileceğini açıkladı. Adalet Bakanı Peter Hummelgaard, “Amaç bizi bölmek ve korkutmak. Hibrit saldırıların tehdidi kalıcı hale geldi” sözleriyle yeni nesil savaş yöntemlerinin Avrupa güvenliğini tehdit ettiğini vurguladı.
Bu gelişmelerin ardından NATO’nun 4. Maddesi —üyelerin güvenliğinin tehdit altında olduğu durumlarda istişare mekanizmasının devreye sokulması— sadece bu ay içinde iki kez Polonya ve Estonya için işletildi. Danimarka da soruşturmanın sonucuna göre aynı adımı atabileceğini duyurdu.
NATO’da Farklı Sesler
Kriz, NATO içinde de görüş ayrılıklarını ortaya çıkardı.
- Sert Çizgi: Hollanda Başbakanı Dick Schoof, Rus uçaklarının düşürülebileceğini söyledi. Litvanya Cumhurbaşkanı Gitanas Nauseda da, “Rusya bizi test ediyor, kararlı bir dayanışma şart” diyerek sert bir karşılık verilmesini savundu.
- Temkinli Yaklaşım: İtalya Başbakanı Giorgia Meloni ve Almanya Savunma Bakanı Boris Pistorius ise daha ihtiyatlı bir tutum aldı. Pistorius, Rus uçaklarının vurulmasının “Putin’in kışkırtma tuzağı” olabileceğini söyledi.
- Destekleyenler: Almanya Başbakanı Friedrich Merz ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Londra ve Varşova ile koordinasyon içinde olduklarını belirtti. Ancak Macron, “NATO’nun nasıl karşılık vereceği” konusunda ayrıntı vermekten kaçındı.
ABD Başkanı Donald Trump ise en sert çizgide yer aldı. Polonya Başbakanı Donald Tusk ile birlikte, Rus uçaklarının düşürülmesi yönündeki çağrıları açıkça destekledi.
Moskova’dan Tehdit Gibi Uyarı
Fransa’da RTL radyosuna konuşan Rusya’nın Paris Büyükelçisi Aleksey Meşkov, NATO’nun herhangi bir Rus uçağını düşürmesi halinde bunun “doğrudan savaş ilanı” anlamına geleceğini söyledi. Kremlin de, Batı’yı “kendi toprakları dışında yürütülen operasyonlara destek vererek çatışmayı genişletmekle” suçladı.
Bu açıklamalar, Rusya ile NATO arasında zaten yüksek olan tansiyonu daha da artırdı. Avrupa başkentleri, Moskova’nın “gerçek mi, blöf mü?” olduğu belirsiz mesajları karşısında dikkatli ama kararlı bir tutum arayışında.
Avrupa-Rusya Gerilimi Yeni Eşiğe Geliyor
Avrupa hava sahası üzerindeki Rus provokasyonları, NATO’nun dayanıklılığını ölçmeye yönelik açık bir test niteliğinde. Kimileri sert yanıt verilmesi gerektiğini savunurken, kimileri Rusya’nın “kışkırtma stratejisine” kapılmamaktan yana.
Ancak şu açık: Moskova’ya gönderilen mesaj artık çok daha net. NATO müttefikleri, Rus uçaklarının tekrar hava sahalarını ihlal etmesi halinde “vurulabileceği” uyarısını yaptı. Kremlin’in cevabı ise aynı sertlikte: “Bu savaş olur.”
Dengelerin böylesine kırılgan olduğu bir dönemde, Avrupa ile Rusya arasındaki gökyüzü satranç tahtasına dönmüş durumda.
