Avrupa’nın en iddialı savunma projelerinden biri olan FCAS (Future Combat Air System), Fransa ile Almanya arasında yaşanan liderlik tartışmaları nedeniyle yeni bir çıkmaza girdi. Projede ikinci aşamaya geçiş, Fransız tarafının tek liderlik talebi yüzünden kilitlenmiş durumda.
Alman Savunma Bakanlığı’nın parlamentonun bütçe komitesine sunduğu belgelerde, Fransız savunma sanayisinin “liderlikte tek yetkili olma” isteğinin hem projenin ilerlemesini engellediği hem de Alman sanayisinin projedeki rolünü ciddi biçimde zayıflatabileceği uyarısı yapıldı.
Zaman Daralıyor
Alman hükümeti, yıl sonuna kadar çözüm için alternatif senaryolar hazırlayacağını açıkladı. Ancak bu takvim, Almanya Şansölyesi Friedrich Merz ile Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron arasında varılan mutabakatla çelişiyor. Liderler, Ağustos sonunda Fransa’nın Toulon kentinde yapılacak hükümetler arası görüşmelerde meseleyi çözme konusunda anlaşmışlardı. Buna rağmen Paris yönetimi, özellikle Savunma Bakanlığı ve Elysee Sarayı aracılığıyla yapılan yorum taleplerine sessiz kaldı.
100 Milyar Avroluk Dev Proje
Toplam maliyeti 100 milyar avronun üzerinde olması beklenen FCAS, yalnızca Fransa ve Almanya’nın değil, İspanya’nın da dahil olduğu üçlü bir konsorsiyum tarafından yürütülüyor. Proje, 2040 yılından itibaren Fransız Rafale ile Alman ve İspanyol Eurofighter savaş uçaklarının yerini alacak altıncı nesil bir muharip uçak geliştirmeyi amaçlıyor.
Ancak iş paylaşımı, fikri mülkiyet hakları ve liderlik tartışmaları nedeniyle program sürekli gecikiyor. Özellikle Fransa’nın projedeki görevlerin yaklaşık yüzde 80’ini talep ettiği, bu durumun Almanya’da ciddi rahatsızlık yarattığı belirtiliyor.
Kritik İkinci Aşama
FCAS programında şimdiye kadar görevler motor, insansız hava araçları, muharebe ağı sistemleri ve uçak tasarımı gibi alanlarda bölüştürülmüştü. Ancak ikinci aşamaya geçiş, büyük miktarda finansmanın ilk kez aktarılacağı ve uçuşa elverişli prototiplerin hazırlanacağı bir dönüm noktası olarak görülüyor. Bu nedenle, taraflar arasındaki anlaşmazlık programın geleceğini doğrudan riske atıyor.
Dassault’un Liderlik Israrı
Projenin insanlı savaş uçağı kısmından sorumlu Dassault Aviation’un CEO’su Eric Trappier, Temmuz sonunda yaptığı açıklamada FCAS’ın “daha net bir liderlik ve organizasyon yapısına” ihtiyaç duyduğunu vurguladı. Trappier, kritik tasarım kararlarının Airbus ile ortak onaylanmasının sürece karmaşıklık ve gecikme eklediğini belirterek şu ifadeyi kullandı:
“Dassault’un lider olduğu söyleniyor, ancak kararların üç ülke arasında alınması gerektiği belirtiliyor. Bu durum projeyi yavaşlatıyor ve işbirliğini zorlaştırıyor.”
Trappier’in bu açıklamaları, Dassault’un projede tek liderlik konusunda ısrarını açıkça ortaya koyarken, Airbus ve Alman tarafının bu talebe direnç göstermesi krizin kolay kolay çözülemeyeceğini işaret ediyor.
Avrupa’nın Savunma Geleceği Tehlikede mi?
FCAS, Avrupa savunma sanayisinin ABD’ye olan bağımlılığını azaltacak stratejik bir proje olarak görülüyor. Ancak Fransa ile Almanya arasındaki bu anlaşmazlık, projenin geleceğini olduğu kadar Avrupa’nın savunma entegrasyonuna dair vizyonunu da tehdit ediyor. Eğer yıl sonuna kadar çözüm bulunamazsa, Avrupa’nın “ortak savaş uçağı hayali” bir kez daha büyük bir sınavla karşı karşıya kalacak.
