Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Donald Trump’ın Beyaz Saray’daki görüşmesi, Türk–Amerikan ilişkilerinde yeni bir sayfa açılabileceği beklentisini doğurdu. Trump’ın alışılmışın dışında sıcak bir karşılama yapması ve görüşmenin geniş bir gündemle gerçekleşmesi dikkat çekti. Ancak somut mutabakatların içeriği henüz açıklanmadı.
ABD’nin Öncelikleri: S-400 ve Enerji
Washington’un Ankara’ya yönelik en önemli talepleri arasında Rus yapımı S-400 hava savunma sistemlerinin devre dışı bırakılması yer aldı. ABD ayrıca Türkiye’nin Rusya’ya enerji bağımlılığını azaltmasını istedi. Bu noktada, Amerika’nın sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ihracatı ile açığı kapatmaya hazır olduğu mesajı verildi.
F-35 Programı ve İsrail Faktörü
Görüşmede gündeme gelen bir diğer kritik başlık Türkiye’nin F-35 programına yeniden dahil edilmesiydi. Ancak bu süreç hem S-400 meselesi hem de İsrail’in güvenlik hassasiyetleri nedeniyle belirsizliğini koruyor. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun önümüzdeki günlerde Washington’da yapacağı temaslarda konunun yeniden gündeme gelmesi bekleniyor.
Halkbank Davası ve Bölgesel Farklılıklar
Halkbank’a yönelik davanın da görüşmede ele alındığı bildirildi. Trump, İran yaptırımlarının delinmesi ve kara para aklama iddialarıyla bağlantılı davada yaptırım uygulanması gerektiğini yineledi. Bu ihtimal, Türk bankacılık sistemi açısından ciddi riskler barındırıyor.
Suriye ve İsrail konusunda ise iki liderin taban tabana zıt pozisyonlar sergilediği görülüyor. Erdoğan’ın Müslüman dünyaya dönük sert çıkışları Trump için büyük bir sorun teşkil etmese de Washington’un, Tel Aviv ile Ankara arasındaki uçurumdan kaygı duyduğu ifade ediliyor.
Yunanistan’ın Tepkisi ve Endişeleri
Yunan basınına göre görüşme, Atina’da dikkatli bir iyimserlik değil, daha çok kaygıyla karşılandı. To Vima gazetesi, Türkiye’nin Batı karşısında daha özerk ve aynı zamanda vazgeçilmez bir aktör haline geldiğini yazdı. Yunanistan, F-35 programında öncelikli konumunu korusa da, Ankara’nın Washington’la kurmaya çalıştığı yeni dengeyi rahatsızlık verici buluyor.
Atina Neden Beyaz Saray’a Ulaşamıyor?
Yunanistan’ın ABD ile diplomatik temasları daha çok Dışişleri Bakanı Giorgos Gerapetritis’in Amerikalı mevkidaşları üzerinden yürütülüyor. Beyaz Saray’a doğrudan ulaşamayan Atina, Washington’un Türkiye ile kurduğu doğrudan ve sıcak temas karşısında ikinci planda kalıyor. Ayrıca ekim ayında göreve başlayacak olan ABD’nin Atina Büyükelçisi Kimberly Guilfoyle’un Trump çevresiyle yakın ilişkileri, Yunanistan tarafından dikkatle takip ediliyor.
Genel Değerlendirme
Erdoğan–Trump görüşmesi, Türkiye’nin bölgesel ve küresel ölçekte artan jeopolitik ağırlığını bir kez daha ortaya koydu. Buna karşılık Yunanistan, ABD ile ilişkilerde dolaylı kanallara mahkûm kalıyor. Atina açısından en büyük kaygı, Ankara’nın Washington nezdinde vazgeçilmez bir aktör haline gelmesi ve kendi diplomatik etkinliğinin gölgede kalması.
