Son haftalarda Avrupa’nın çeşitli noktalarında insansız hava aracı (İHA) gözlemlerinin artması, kıtanın güvenlik gündemini yeniden şekillendirdi. Havaalanlarının kapanmasına, askeri üslerin faaliyetlerinin kesintiye uğramasına ve kritik altyapıların hedef alınmasına yol açan bu olaylar, Avrupa’da ortak bir “İHA savunma stratejisi” oluşturulması gerektiği yönündeki çağrıları güçlendirdi.
Kopenhag’dan Oslo’ya, Berlin’den Helsinki’ye Alarm
22 Eylül’de Kopenhag Havalimanı’nda yaşanan patlama ve ardından gelen zorunlu kapanma, yaklaşık 20 bin yolcuyu etkiledi. Olaydan sadece günler sonra Danimarka Kraliyet Hava Kuvvetleri’ne bağlı Aalborg ve Karup üslerinde İHA gözlemleri nedeniyle operasyonlar iki kez durduruldu. Benzer şekilde, İsveç’te Karlskrona, Norveç’te Ørland ve Oslo yakınları, Almanya’nın Schleswig-Holstein bölgesi ve Finlandiya’daki Valajaskoski enerji santrali de uçuş yasağı uygulamalarına sahne oldu.
Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen, yaşananları “ülke altyapısına yönelik bugüne kadarki en ağır saldırı” olarak tanımladı.
Rusya Şüphesi ve “Gri Bölge” Faaliyetleri
Henüz resmi olarak doğrulanmasa da, Danimarka basını saldırılardan şüphelenilen aktörlere dikkat çekti. EkstraBladet gazetesi, Rus donanmasına ait “Aleksandr Shabalin” gemisinin AIS sistemi kapalı şekilde Danimarka açıklarında görüldüğünü iddia etti. Ayrıca, Rus paramiliter yapılarla bağlantılı şirketlerin de bölgede tespit edildiği öne sürüldü. Bu durum, olayların “gri bölge faaliyetleri” kapsamında hibrit tehditler olabileceği yorumlarını beraberinde getirdi.
Avrupa’nın Cevabı: “Drone Duvarı”
Artan endişeler üzerine Avrupa Komisyonu, 26 Eylül’de on üye ülkenin savunma bakanlarını bir araya getirdi. Görüşmelerde, Avrupa çapında bir “İHA duvarı” kurulması gündeme geldi. Avrupa Savunma Komiseri Andrius Kubilius, bu yapının “tespit ve müdahaleye odaklanan bir anti-İHA sistemi” olacağını duyurdu.
Planlanan sistem, yalnızca teknik değil aynı zamanda hukuki ve idari zorlukları da beraberinde getiriyor. Uzmanlara göre:
- Elektromanyetik (EM) önlemler tüm alanı kapsayabiliyor ancak sivil güvenlik riski barındırıyor.
- Lazerler ve drone savar silahları etkili olsa da hızlı yasal düzenleme ve eğitim gerektiriyor.
- En kritik mesele, askeri ve sivil otoriteler arasında koordinasyon sağlanması.
Almanya Ulusal İHA Savunma Merkezi Kuruyor
Almanya İçişleri Bakanı Alexander Dobrindt, federal polis, kriminal daire ve orduyu birleştiren bir “ulusal İHA savunma merkezi” kurulacağını açıkladı. Bu merkez, Avrupa’nın kolektif çabalarıyla birlikte çalışarak kıtanın savunma refleksini hızlandırmayı amaçlıyor.
Ortak Savunma Zorunluluğu
Avrupa genelinde yaşanan olaylar, İHA tehditlerinin ulusal sınırları aştığını ortaya koydu. Uzmanlara göre, yalnızca bireysel ülkelerin aldığı önlemler yeterli olmayacak; Avrupa çapında entegre bir ağ ve komuta-kontrol sistemi şart.
“Drone duvarı” projesinin tam anlamıyla devreye alınmasının bir yılı bulabileceği ifade ediliyor. Ancak Fransa ve İsveç’in Kopenhag’daki olayların hemen ardından Danimarka’ya destek birlikleri göndermesi, hızlı işbirliğiyle nelerin başarılabileceğine dair olumlu bir örnek olarak değerlendiriliyor.
