Türkiye, bölgesel askeri dengeyi korumak ve hava gücünü modernize etmek için Avrupa ülkeleriyle ve ABD’yle yoğun görüşmeler yürütüyor. Konuya yakın kaynaklara göre Ankara, temmuz ayında 40 adet Eurofighter Typhoon savaş jeti için ön anlaşma imzaladı. Uzun vadede hedef ise ABD yapımı F-35’lerin yeniden Türk Hava Kuvvetleri filosuna katılması. NATO’nun ikinci büyük ordusuna sahip Türkiye, Batı ile normalleşen diplomatik ilişkilerini stratejik kazanıma dönüştürmek istiyor. Ancak, Rus yapımı S-400 hava savunma sistemi nedeniyle yürürlükte olan CAATSA yaptırımları, bu planın önündeki en büyük engel olmaya devam ediyor.
İsrail’in Saldırıları Ankara’yı Harekete Geçirdi
Reuters’a konuşan diplomatik kaynaklar, Türkiye’nin hızlanan hava gücü modernizasyonunun arkasında İsrail’in son dönemde İran, Suriye, Lübnan ve Katar’a yönelik hava operasyonlarının bulunduğunu belirtiyor. Bölgedeki en gelişmiş hava filosuna sahip olan İsrail’in F-15, F-16 ve F-35 jetleriyle yürüttüğü bu saldırılar, Ankara’da ciddi güvenlik endişeleri yaratıyor. Türk savunma yetkilileri, bu durumun “ülkenin hava savunmasındaki zafiyetleri çıplak biçimde ortaya koyduğunu” ifade ediyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İsrail’in Gazze ve çevresindeki saldırılarını sert sözlerle eleştirirken, iki ülke arasındaki ilişkiler tarihinin en gergin dönemine girdi. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ise Türkiye’nin Suriye’deki askeri varlığını ve desteklediği grupları “İsrail için tehdit” olarak nitelendirdi.
Eurofighter Planı: Katar ve Umman’dan İkinci El Jetler Gündemde
Bloomberg ve Reuters’a göre Türkiye, Eurofighter Typhoon alım sürecini hızlandırmak için İngiltere, Almanya, İtalya ve İspanya ile görüşmeler yürütüyor. Plan kapsamında Katar ve Umman’ın daha önce kullandığı 12 adet ikinci el Typhoon jetinin Türkiye’ye kısa sürede teslim edilmesi değerlendiriliyor. Kalan 28 yeni Tranche 4 model uçağın ise ilerleyen yıllarda tedarik edilmesi bekleniyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu hafta Katar ve Umman ziyaretlerinde jet sayısı, fiyat ve teslimat takviminin netleştirilmesi öngörülüyor. Ay sonunda ise İngiltere Başbakanı Keir Starmer ve Almanya Şansölyesi Friedrich Merz’in Ankara temasları sırasında anlaşmanın resmiyet kazanması bekleniyor.
İngiltere hükümeti, temmuz ayında imzalanan mutabakat zaptının “40 adede kadar uçağın çok milyar sterlinlik bir siparişine zemin hazırladığını” açıklarken, Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul, Berlin’in satışa “olumlu” baktığını ve anlaşmanın bu yıl tamamlanabileceğini belirtti.
F-35 Krizi: Washington’la Sessiz Diplomasi
Türkiye’nin F-35 programına geri dönmesinin önündeki en büyük engel, ABD’nin CAATSA yaptırımları. Erdoğan’ın geçtiğimiz ay ABD Başkanı Donald Trump ile yaptığı görüşmede somut bir ilerleme kaydedilmedi. Ancak Ankara, Trump ile kurulan olumlu kişisel ilişkilere ve Türkiye’nin Gazze ateşkes sürecindeki arabuluculuk rolüne güveniyor.
Ankara, yaptırımların aşılması için “başkanlık muafiyeti (waiver)” seçeneğini gündeme getirdi. AK Parti Dış İlişkiler Başkan Yardımcısı Harun Armağan, “Her iki taraf da CAATSA sorununu çözmemiz gerektiğini biliyor. Bunun başkanlık muafiyetiyle mi yoksa Kongre kararıyla mı olacağı ABD’ye bağlı” dedi. ABD Dışişleri Bakanlığı ise Trump yönetiminin “yaratıcı çözümler” aradığını doğruladı ancak ayrıntı paylaşmadı.
Öte yandan, F-16 satış müzakereleri, Türkiye’nin fiyat konusundaki çekinceleri ve F-35 ısrarı nedeniyle yavaş ilerliyor.
Yerli Güç: KAAN ile Uzun Vadeli Strateji
Batı ile yaşanan dalgalanmalar, Türkiye’yi yerli beşinci nesil savaş uçağı KAAN projesine daha sıkı sarılmaya yöneltti. Ancak yetkililer, KAAN’ın mevcut F-16’ların yerini tam anlamıyla almasının yıllar süreceğini kabul ediyor.
Bu süreçte Türkiye, hava savunmasını güçlendirmek amacıyla “Çelik Kubbe” projesini devreye aldı. Bu proje, hem iç hava savunmasını güçlendirmeyi hem de uzun menzilli füze kapasitesini artırmayı hedefliyor.
CHP milletvekili ve eski Hava Kuvvetleri Tuğgeneral Yankı Bağcıoğlu, “Şu anda hava savunma sistemimiz istenilen düzeyde değil. KAAN, Eurofighter ve F-16 projelerinin hızlandırılması zorunlu hale geldi” diyerek mevcut durumu özetledi.
